door onze redacteur Ruurd Ubels

Maar wat is dat anno 2005 eigenlijk nog? ,,Centraal hoort niet de vraag te staan, of je solidair met anderen bent, maar met wie'', zo trapte vice-voorzitter Josine Ruitenbeek-Huitink van het CNV af. Daar was ChristenUnie-senator Eimert van Middelkoop het helemaal mee eens. ,,Solidariteit hoort bij de christelijk-sociale wereldbeschouwing.'' 

,,En dan'', vulde het CDA-Tweede-Kamerlid Gerda Verburg aan, ,,gaat het er dus om dat je wat voor de ander over hebt 'om niet'; naastenliefde los van de portemonnee.''

Solidariteit is niet iets dat je aan de overheid kunt uitbesteden, benadrukte oud-CNV-voorzitter Doekle Terpstra. ,,Solidariteit is van alle tijden, maar elke tijd vraagt wel om een eigen invulling. De kwaliteit van de samenleving is niet vanzelfsprekend en vergt dat burgers zich daarvoor inspannen.''

Onvermogen

Dat elke tijd een eigen invulling vraagt, werd door voormalig CDA-politicus Hans Hillen uitgemeten. Hij verweet in Zwolle de Nederlandse christenen dat ze de afgelopen decennia de greep op het maatschappelijk debat hebben verloren, waardoor 'solidariteit' in sociaal-democratische zin is ingevuld. Dat had tot gevolg ,,dat we in onze sociale bewogenheid burgers hebben bevestigd in hun onvermogen. Dat is strijdig met het gegeven dat iedereen z'n eigen verantwoordelijkheid moet nemen. Lees het bijbelverhaal van de talenten er maar eens op na. Met degene die ze in de grond stopte, liep het niet goed af.''

Omdat we onder de noemer van 'solidariteit' te veel zijn gepamperd, vreest Hillen dat de Nederlandse samenleving niet klaar is voor de ,,economische hardheid'' die op ons af komt. Hij wees op Poolse schilders die hier goedkoop, maar hard en goed werken. Hillen gunt het deze mensen ,,na vijftig jaar communistische dictatuur'' van harte. ,,Maar ik vrees dat we onszelf in slaap hebben geknuffeld, straks wakker worden en dan zien dat het huis is leeggehaald.''

Afhankelijkheid

Staatssecretaris Karin van Gennip (Economische Zaken) was het met Hillen eens dat onder de noemer van solidariteit de Nederlandse samenleving ,,afhankelijkheid en passiviteit'' in de hand heeft gewerkt. ,,Solidariteit moet echter gericht zijn op participatie, op mensen helpen het beste uit zichzelf te halen.''

De bewindsvrouw wees onder meer op de manier waarop in het verleden schoolverlaters zijn 'geholpen'. ,,Ze kregen een uitkering, maar dat is een verkeerde vorm van solidariteit. Geef ze een cursus. Daar hebben ze veel meer aan.''

Alleen wanneer we erin slagen onze verzorgingsstaat om te bouwen naar een 'participatiemaatschappij', zal draagvlak blijven bestaan voor solidariteit in de traditionele zin van het woord voor mensen die dat echt nodig hebben, voorspelde Van Gennip.

Bron: Nederlands Dagblad, 6 juni 2005