Rapport destabilisatiepreventie
Iedereen is voor vrede en tegen oorlog, dat spreekt voor zich. Zeker als je dit bij politieke partijen navraagt. Ondanks dit algemeen gevoelde enthousiasme voor vrede, komen we overal ter wereld conflicten tegen van allerlei soort, van open oorlogen tot sluimerende binnenlandse onrust. De taak die politieke partijen hebben, is volgens mij niet om vroom hun afkeur van oorlog uit te spreken, maar om concreet beleid te ontwikkelen om vrede te bevorderen.
Het rapport Stabilisatie en destabilisatiepreventie; Hoe de programma's JLOS en JRLOS de weg wijzen naar een stabiel vredesbeleid heeft als doel om een bijdrage te leveren aan dit concrete vredesbeleid. In dit rapport wordt daarbij specifiek gekeken naar kwetsbare landen in wat wel de periferie wordt genoemd, dus in landen die op grote afstand staan van de militaire, politieke of economische grootmachten. Deze kwetsbare landen hebben te maken met heel andere problemen en dreigingen dan de grootmachten of politiek en economisch stabiele landen, met name de aanwezigheid van criminele en politieke groepen die zich deels aan de macht van de overheid weten te onttrekken zijn een belangrijke dreiging. Met behulp van de filosoof Nicholas Wolterstorff ontwikkelt dit rapport een concept van vrede dat meer inhoudt dan alleen de afwezigheid van geweld en dat de beginselen van de ChristenUnie nauw volgt.
Twee belangrijke programma's met het doel om instabiele landen te stabiliseren en destabilisatie te voorkomen, zijn Disarmament, Demobilization, and Reintegration (DDR) en Security Sector Reform (SSR). Het eerste is bij uitstek een VN-programma, het tweede wordt ook wel vanuit de VN uitgevoerd, maar ook wel onafhankelijk. Het programma DDR wordt vaak uitgevoerd na een vredesovereenkomst na een burgeroorlog en is als zodanig vooral bedoeld om een verloren gegane stabiliteit te herstellen. De implicatie van dit programma is dat een externe of in ieder geval de verliezende partij de oorzaak is van instabiliteit. SSR lijkt meer de grondoorzaken van de instabiliteit aan te pakken, waarbij erkend wordt dat er oorzaken van instabiliteit liggen in het functioneren van de veiligheidssector van het betreffende land en daarom gezocht wordt die veiligheidssector te hervormen. Met name SSR wordt in dit rapport uitgebreid besproken, waarbij Governing Security After War van Louis-Alexandre Berg een belangrijke rol speelt.
Om een zinvolle bijdrage te leveren aan het Nederlandse vredesbeleid is het belangrijk om te weten wat Nederland al doet. Daarvoor kijkt dit rapport kort naar de anti-IS-missie in Irak en naar het Europees Strategisch Kompas, en verder uitgebreid naar de programma's Justice, Law and Order Sector in Oeganda en Justice, Reconciliation, Law and Order Sector in Rwanda. De laatste twee programma's hebben veel overeenkomsten met veiligheidshervormingsprogramma's en bij uitstek een juridisch insteek, waarbij verbeterde toegang tot het recht, de snellere afwikkeling van steeds meer zaken en corruptiebestrijding speerpunten zijn. Bij beide programma's en bij SSR in het algemeen zijn er twee fundamentele doelen: 1. het vertrouwen van burgers in de overheid herstellen en 2. de overheid zodanig hervormen dat ze vertrouwen verdient. Daarmee wordt de kans op ondermijning van de overheid verkleind en zo de stabiliteit verbeterd. Deze programma's zijn gericht op de lange termijn en de beperkingen ervan moeten in acht genomen worden, maar het rapport beveelt ze wel aan.
Met behulp van de reflectie van Louis-Alexandre Berg bespreekt dit rapport manieren om programma's zoals JLOS en JRLOS te stimuleren en om de politieke en financiële borging te verbeteren. Daarvoor komt het ook met een aantal concrete aanbevelingen. Het ontwikkelen van dit soort beleid is niet zo ‘sexy’ als het protesteren tegen oorlog, maar als het doel is om in landen stabiele vrede te ontwikkelen en mensen optimaal te laten opbloeien, dan is het wel onmisbaar.
Het rapport Stabilisatie en destabilisatiepreventie; Hoe de programma's JLOS en JRLOS de weg wijzen naar een stabiel vredesbeleid is in de bijlagae te lezen.
