Nederlanders denken graag in hokjes. Hoe blij we misschien ook zijn dat de verzuiling definitief de geschiedenisboeken in is verdwenen, we houden ervan om mensen een etiket op te plakken. Groot voordeel is dat je dan tenminste weet wat je aan iemand hebt. Maar het wordt lastig als iemand ander gedrag vertoont dan zijn etiket doet vermoeden. Helemaal voor de media, die op zoek zijn naar smakelijke verslagen en reportages, waar partijen vaak worden neergezet in combinatie met de door dat medium gehanteerde stokpaardjes. (Als christelijke partij kom je bijvoorbeeld bij een seculier medium maar moeilijk af van het stempel ‘medisch-ethische partij’.)

Menig regeringspartij wordt aangevallen op het feit dat het kabinetsstandpunt niet overeenkomt met het partijstandpunt. En of lijsttrekker X van partij Y tijdens de verkiezingen ‘niet in zijn programma had staan dat die nu ingevoerde maatregel slecht zou zijn voor het land’. Een stereotype voorbeeld van de hyperigheid die er in deze tijdsgeest rondwaart in medialand. We moeten ons misschien eens beseffen dat partijpolitiek bedrijven simpeler is dan regeringsverantwoordelijkheid dragen. In je eigen partij kan je altijd je eigen standpunt innemen en hoef je daar geen afbreuk aan te doen. Maar zodra je regeringsverantwoordelijkheid draagt of als oppositiepartij in de Kamer een meerderheid probeert te vinden voor je voorstel, zul je enigszins van je gebaande pad moeten komen. In plaats van dat dit laatste positief in de media komt omdat men ‘over de eigen grenzen heen kijkt en probeert samen iets moois te maken van Nederland’, wordt het uitgelegd als ‘politiek gedraai’ en ‘kiezersbedrog’. ‘s Avonds mag de politieke opponent van deze ‘gedraaide politicus’ dan ook nog eens bij Pauw & Witteman zijn beklag doen over dit ‘verwerpelijke gedrag, waarbij niet naar de kiezer wordt geluisterd’.

Bij politieke mediadebatten wordt ook weinig meer naar meerderheden gezocht. We zetten het liefst twee politieke opponenten tegenover elkaar en om hen in een één-op-één debat de degens te laten kruisen en de kijker te laten kiezen tussen de twee kampen, waarmee we de verschillen even goed opdrijven: ‘weg met de linkse kerk’ vs. ‘afschaffen, die bonussen en die graaicultuur’. Het is allemaal zo simplistisch geworden dat je bijna gaat geloven dat het politieke wereld op deze manier in elkaar steekt en het enkel een keuze is tussen zwart en wit.

Ik vraag mij af of er nog wel ruimte is voor het grijze tussengebied, het gebied waarin partijen elkaar wèl kunnen vinden? Dit is het gebied waar partijen daadwerkelijk proberen te bouwen aan een beter Nederland en waar geen behoefte is aan peilingen die elke handeling opnieuw vertalen in een ‘dagelijkse zetelverdeling’. Het zichtbaar maken van deze grijze bouwlocatie zal de burger het gevoel geven dat de door hen gekozen partijen samenwerken aan Nederlands toekomst, en niet alleen bezig zijn voor eigen gewin. Het heeft een samenbindend effect en laat de echte schoonheid van samen leven zien.

Op die grijze ondergrond gedijt het politieke spel erg goed en kan je regelmatig genieten van de manier waarop nieuwe wetten in overgrote meerderheid worden aangenomen. Het is zwart èn het is wit: wat meer grijze nuance graag!

Deze column is geschreven door Robert Heij (voorzitter PerspectieF) en verscheen op 28 januari 2011 in het Christelijk Weekblad.